Naar hartenlust kunnen experimenteren
Frank Kroondijk is docent en projectleider van D’Lab (Friesland College). Hij startte in de zomervakantie van 2020 een bijzonder project: Het bouwen van een circulair tiny hennep house. Hij deed dit op het Suikerterrein in Groningen. Dit is een lab-omgeving waar op allerlei manieren geëxperimenteerd wordt met circulariteit en duurzaamheid. De jongste student was 16, de oudste was 50.
Kruisbestuiving
Mijn ambitie is om multi-level en multidisciplinair op te leiden, zodat je kruisbestuiving krijgt van verschillende opleidingen en leert van elkaars vakgebied.
Ik werkte binnen het project CasCo met een heterogene groep studenten. Van verschillende leeftijden, verschillende onderwijsinstellingen en zes verschillende opleidingen. Er ontstond een fantastische dynamiek. De studenten werkten samen met bedrijven en docenten aan het tiny house. De zeven kenmerken van een circulaire economie waren hierbij leidend.
VISIE
Een andere manier van denken
Leren voor een circulaire economie vraagt om een heel andere manier van denken. Je begint met de materialen die je beschikbaar hebt, en vandaaruit ga je bouwen.
Het circulaire tiny house demonstreert dit heel mooi. In het project zijn we niet begonnen met het verzamelen van budget, maar met de vraag: Wat hebben we nodig? Met deze lijst gingen de studenten langs bedrijven en vroegen daar of zij die materialen voor hen konden leveren. Zo kregen ze hennep gesponsord en een partij kalk. Collega-onderwijsinstelling Terra stelde een terrein beschikbaar en de afvalinzamelaar een container. Zelfs de schroeven zijn nog gesponsord. En het mooie is: studenten hebben dat zelf grotendeels gearrangeerd. Daar komen ontzettend veel skills bij kijken om dat te gaan doen.
OMGEVING
Bruggen slaan
Het ging ook niet alleen om die materialen gesponsord te krijgen. Maar je hebt meteen de brug geslagen naar die bedrijven. Zo wilde het bedrijf dat de schroeven leverde een dag meewerken op het terrein om een steentje bij te dragen.
PEDAGOGIEK EN DIDACTIEK
Eigenaarschap
Wat in het ‘standaard onderwijs’ vaak hapert dat is een stuk eigenaarschap. Op moment dat je het overgeeft aan studenten zelf, dan is dat eigenaarschap enorm groot.
Doordat de studenten zelf de materialen verzamelden, ontstond dit eigenaarschap én zagen ze het verband tussen wat er moet binnenkomen en wat je ermee doet.
Project CasCo, Suikerterrein Groningen
Leren voor een circulaire economie vraagt om een heel andere manier van denken. Je begint met de materialen die je beschikbaar hebt, en vandaaruit ga je bouwen.
PROFESSIONALISERING
Hoe doe je dat, eigenaarschap creëren?
Ik creëer eerst de context met daarin een vraagstuk. Vergelijk het met een petrischaaltje waar je de ingrediënten ingooit. Je gaat even roeren en dan kijk je wat er gebeurt. Pas op het moment dat het stagneert, ga je ingrijpen. En niet eerder.
Met mijn studenten heb ik wel eens discussie op het moment dat ik hen dingen uit handen trek of van hen overneem. Daar worden ze niet blij van, want dat stukje eigenaarschap gaat dan meteen weer weg. Dat ingrijpen is een reflex die docenten toch vaak hebben. Je wordt docent omdat je graag wil helpen, en dat helpen werkt vaak averechts. Dus ga pas ingrijpen op moment dat studenten te lang in die ‘learning pit’ blijven zitten en erin blijven hangen. Maar niet eerder. Dat vraagt best wat ‘Fingerspitzengefühl’. Dat is ook mijn ambitie, om dat overdraagbaar te maken. Want dat is moeilijk uit een boekje te leren. Dan moet je eigenlijk meelopen in dat soort projecten om te leren: Hoe gaat dat dan?
Het is een compleet andere manier van lesgeven, waarbij je een heel stuk gevoelsmatige controle verliest. Het vereist heel veel flexibiliteit en observatievermogen en op je handen zitten.
CURRICULUM
Ademruimte
Het idee dat bij me broeide was om informeel leren en formeel leren bij elkaar brengen. Zodat je in een informele leeromgeving ook geaccrediteerd kunt leren, een certificaat krijgen én erkenning. Ik ging in de zomervakantie aan de slag met dit project, om barrières als roostering en tijdsdruk te omzeilen. Mijn ervaring was namelijk dat studenten tijdens schooltijd moeilijk uit het vaste stramien te halen zijn. Met het project wilde ik bewijzen dat het kan en docenten, managers en stakeholders laten zien hoe je dat dan doet, zodat de werkwijze kopieerbaar wordt.
PEDAGOGIEK EN DIDACTIEK
Ruimte voor creativiteit en experimenteren
Een vraag die mij drijft is: Hoe kom je tot onderwijs dat circulair is en steeds bij de bedoeling blijft? De essentie is dat je begint bij de context. Het onderwijs moet daaraan faciliterend zijn. We hebben het vaak over praktijk-gestuurd leren, maar ik vind dat we daarin te ver doorgeslagen zijn. Je wilt wel leren samen met de praktijk, maar niet alle studenten direct in een praktijkomgeving plaatsen waarin alles nut moet hebben en alles voor een bepaalde deadline klaar moet zijn. Zo haal je alle creativiteit en experimenteergedrag eruit.
CURRICULUM
Living labs
Met Living labs creëer je een omgeving tussen onderwijs en bedrijven in, waar zij samen aan langer lopende projecten werken en waar studenten naar hartenlust kunnen experimenteren. Het Casco project is hier een voorbeeld van en ik ben nu bezig met Starbase 18: een professionele circulaire speeltuin van 5 hectare in Portugal waar studenten uit verschillende landen samen aan een circulair landgoed gaan bouwen.
starbase18.com
